By Samacharghar 
नेपालीहरूको महान चाड दशैं सुरु हुनै लाग्दा देशभर उत्साह र उल्लास छाएको छ। वर्षमा एकपटक आउने यो पर्वलाई नेपालीहरूले सबैभन्दा ठूलो चाडका रूपमा मान्ने गर्छन्। धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक दृष्टिले महत्व बोकेको दशैंलाई विशेषगरी असत्यमाथि सत्यको विजयको प्रतीकका रूपमा स्मरण गरिन्छ।
धार्मिक महत्व
दशैंलाई देवी दुर्गाले महिषासुरलाई पराजित गरेको सम्झनामा मनाइन्छ। घटस्थापनादेखि पूर्णिमासम्म चल्ने यो पर्वमा दुर्गा देवीका नौ रूपहरूको पूजा गरिन्छ। घर–घरमा घटस्थापना गरेर जमरा रोप्ने, दुर्गा सप्तशती वा चण्डी पाठ गर्ने परम्परा अझै जीवित छ। मन्दिरहरूमा पूजाआजा गर्ने, बलि चढाउने तथा देवीको दर्शन गर्न भक्तजनहरूको भीड लाग्छ।
परिवार र समाज
दशैंलाई मिलन र मेलमिलापको पर्व पनि भनिन्छ। टाढा रहेका दाजुभाइ, दिदीबहिनी र नातागोता यस समयमा घर फर्किन्छन्। घर–घरमा टीका र जमरा लगाउने, आशीर्वाद दिने र उपहार आदान–प्रदान गर्ने परम्पराले पारिवारिक सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउँछ। पुराना रिसराग बिर्सेर मेलमिलाप गर्ने अवसरका रूपमा पनि यो पर्वलाई हेर्ने गरिन्छ।
सांस्कृतिक र सामाजिक उल्लास
दशैंमा नयाँ लुगा लगाउने, गाउँ–गाउँमा पिङ खेल्ने, मेलापात गर्ने चलन छ। बालबालिकादेखि वृद्धसम्म सबैका लागि रमाइलोको वातावरण सिर्जना हुन्छ। लोकगीत, देउसी–भैलो शैलीका गीतहरू, नृत्य र परम्परागत खेलकुदले दशैंलाई अझ रौनक दिन्छन्। गाउँफर्किएका परिवारहरू भेटघाटमा रमाइरहेका दृश्यले समाजभर एकताको सन्देश फैलिन्छ।
आर्थिक गतिविधि
दशैं आउनुअघि बजारहरूमा असाध्यै चहलपहल हुन्छ। नयाँ लुगा, जुत्ता, सरसामान, माछा–मासु र मिठाई किनमेल गर्ने भीड बढ्छ। यसले व्यापार–व्यवसायमा ठुलो योगदान पुर्याउँछ। लामो बिदाको कारण टिकेटको चाप पनि बढ्ने गर्छ। बस, विमान र अन्य यातायात साधनहरूमा यात्रुहरू घर फर्किने भीडले सहजतालाई चुनौती दिने गर्छ।
सरकारी व्यवस्था
दशैंमा विद्यालय, कलेज, कार्यालय र उद्योगधन्दा लामो बिदा हुन्छ। यस बिदाले परदेशमा रहेका कामदारदेखि शहरमा व्यस्त जीवन बिताउनेहरूलाई गाउँ फर्केर परिवारसँग रमाउन समय दिन्छ। सरकार र सुरक्षासंस्थाले चाडपर्वमा यात्रुहरूको सुरक्षा र आपूर्ति व्यवस्थापनमा विशेष ध्यान दिने गर्छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली समुदाय
विदेशमा रहेका नेपालीहरूले पनि दशैंलाई उतिकै हर्षोल्लासका साथ मनाउँछन्। परिवारसँग नजिक हुन नसक्नेहरूले आपसी भेटघाट, पूजाआजा र सांस्कृतिक कार्यक्रममार्फत आफ्नो चाडलाई सम्झिन्छन्। यसले दशैंलाई विश्वव्यापी नेपाली चाड बनाएको छ।
निष्कर्ष
दशैं केवल धार्मिक पर्व मात्र नभई, नेपाली पहिचान, संस्कृति र एकताको प्रतीक हो। यो पर्वले सम्पूर्ण नेपालीलाई एकै सूत्रमा बाँध्ने काम गरेको छ। धार्मिक आस्था, पारिवारिक मेलमिलाप, सामाजिक सद्भाव र सांस्कृतिक उत्सवका कारण दशैंलाई “महान चाड”को विशेषण दिइएको हो। यसपटक पनि दशैंले सबै नेपालीमा शान्ति, खुशी र समृद्धिको सन्देश ल्याओस् भन्ने कामना गरिएको छ।
